GROUP1 syllabus in telugu 

 

              టీఎస్‌పీఎస్సీ > సిలబస్‌ > గ్రూప్ - 1

గ్రూప్ - 1 సిలబస్, పరీక్ష విధానం

¤ గ్రూప్ - 1 సర్వీసులు

పరీక్ష విధానం
సబ్జెక్టు	సమయం (గంటలు)	గరిష్ఠ మార్కులు
ప్రాథమిక పరీక్ష (ప్రిలిమినరీ టెస్ట్) జనరల్‌స్టడీస్ అండ్ మెంటల్ ఎబిలిటీ (ఆబ్జెక్టివ్ టైప్) 150 ప్రశ్నలు	2 1/2	150
ఎ. రాత పరీక్ష మెయిన్స్
జనరల్ ఇంగ్లిష్ (అర్హత పరీక్ష)	3	150
పేపర్ - 1 జనరల్ ఎస్సే ఇందులో ఉండే అంశాలు 1. సమకాలీన సామాజిక అంశాలు, సామాజిక సమస్యలు 2. ఆర్థిక వృద్ధి, న్యాయపరమైన అంశాలు 3. భారత రాజకీయ పరిణామాలు 4. భారతదేశ చారిత్రక, వారసత్వ సంస్కృతి 5. శాస్త్ర, సాంకేతిక రంగంలో వస్తున్న మార్పులు 6. విద్య, మానవ వనరుల అభివృద్ధి	3	150
పేపర్ - 2 చరిత్ర, సంస్కృతి, భౌగోళిక శాస్త్రం 1. భారతదేశ చరిత్ర, సంస్కృతి (ఆధునిక యుగానికి (1757 నుంచి 1947) ప్రత్యేక ప్రాధాన్యత) 2. తెలంగాణ చరిత్ర - సాంస్కృతిక వారసత్వం 3. భారతదేశ, తెలంగాణ భూగోళశాస్త్రం	3	150
పేపర్ - 3 భారతీయ సమాజం, రాజ్యాంగం, పరిపాలన 1. భారతీయ సమాజం, నిర్మితి, సమస్యలు, సామాజిక ఉద్యమాలు 2. భారత రాజ్యాంగం 3. పరిపాలన (గవర్నెన్స్)	3	150
పేపర్ - 4 ఆర్థిక వ్యవస్థ, అభివృద్ధి 1. భారత ఆర్థికవ్యవస్థ, అభివృద్ధి 2. తెలంగాణ ఆర్థిక వ్యవస్థ 3. అభివృద్ధి, పర్యావరణ సమస్యలు	3	150
పేపర్ - 5 సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ, డేటా ఇంటర్‌ప్రిటేషన్ 1. శాస్త్ర, సాంకేతిక రంగ పాత్ర, ప్రభావం 2. విజ్ఞానశాస్త్ర అనువర్తనలో ఆధునిక ధోరణులు 3. డేటా ఇంటర్‌ప్రిటేషన్ అండ్ ప్రాబ్లమ్ సాల్వింగ్	3	150
పేపర్ - 6 తెలంగాణ ఉద్యమం, రాష్ట్ర ఏర్పాటు 1. తెలంగాణ భావన (1948 - 1970) 2. సమీకరణ దశ (1971 - 1990) 3. తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటు దిశగా (1991 - 2014)	3	150
మొత్తం మార్కులు		900
బి. ఇంటర్వ్యూ		100
పరీక్ష మొత్తం మార్కులు		1000

సిలబస్ (ఆనర్స్ డిగ్రీస్థాయి)
పేపర్ - 1 (జనరల్ స్టడీస్ అండ్ మెంటల్ ఎబిలిటీస్)
(ప్రిలిమినరీ పరీక్ష)

1. కరెంట్అఫైర్స్ - ప్రాంతీయ, జాతీయ, అంతర్జాతీయ అంశాలు.
2. అంతర్జాతీయ సంబంధాలు - సంఘటనలు
3. జనరల్ సైన్స్ - సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీలో భారతదేశం సాధించిన విజయాలు
4. ప్రకృతి సమస్యలు, విపత్తు నిర్వహణ - నిరోధం, తగ్గించే ఉపాయాలు/ పథకాలు.
5. భారతదేశ ఆర్థిక వ్యవస్థ, సామాజిక అభివృద్ధి
6. ప్రపంచ భూగోళశాస్త్రం; భారత, తెలంగాణ భూగోళశాస్త్రం
7. భారతదేశ చరిత్ర, సాంస్కృతిక వారసత్వం
8. భారత రాజ్యాంగం, రాజకీయ వ్యవస్థ
9. భారత పరిపాలన, ప్రజా/ ప్రభుత్వ పథకాలు/ విధానాలు
10. తెలంగాణ రాష్ట్ర పథకాలు
11. తెలంగాణ సమాజం, సంస్కృతి, వారసత్వం, కళలు, సాహిత్యం
12. సమాజ బహిష్కరణలు, హక్కుల సమస్యలు (లింగ భేదం, కులం, తెగలు, అంగవైకల్యం).
13. లాజికల్ రీజనింగ్, అనలిటికల్ ఎబిలిటీ, డేటా ఇంటర్‌ప్రిటేషన్

మెయిన్స్: రాతపరీక్ష
జనరల్ ఇంగ్లిష్ (అర్హత పరీక్ష)
(10వ తరగతి స్థాయి, ఇంటర్వ్యూకు అర్హత)

1. Spotting Errors - Spelling; Punctuation
2. Fill in the blanks - Prepositions; Conjunctions; Verb tenses
3. Re-writing sentences - Active and Passive voice; Direct & Reported Speech; Usage of Vocabulary
4. Jumbled sentences
5. Comprehension
6. Precis Writing
7. Expansion
8. Letter Writing

పేపర్ - 1: జనరల్ ఎస్సే

(అభ్యర్థులు ప్రతి సెక్షన్ నుంచి తప్పనిసరిగా ఒకటి చొప్పున మూడు ఎస్సేలు రాయాలి. ఒక్కో ఎస్సేకు 50 మార్కులు)
సెక్షన్ - 1
    1. సామాజిక సమస్యలు, వివాదాలు
    2. ఆర్థిక అభివృద్ధి, సవాళ్లు, న్యాయం
సెక్షన్ - 2
    3. భారత రాజకీయ వ్యవస్థ
    4. భారతదేశ చారిత్రక, సాంస్కృతిక వారసత్వం
సెక్షన్ - 3
    5. సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీలో అభివృద్ధి
    6. విద్య, మానవ వనరుల అభివృద్ధి

పేపర్ - 2: చరిత్ర, సంస్కృతి, జాగ్రఫీ

I భారతదేశ చరిత్ర, సంస్కృతి, ఆధునిక యుగానికి (క్రీ.శ. 1757 - 1947 వరకు) ప్రత్యేక ప్రాధాన్యత:
1. తొలి భారతీయ నాగరికతలు - సింధు, వైదిక; క్రీ.పూ. 6వ శతాబ్దంలో మత ఉద్యమాల ఆవిర్భావం - జైనిజం, బౌద్ధిజం; ఇండో-గ్రీకు కళలు, వాస్తురీతి - గాంధార, మధుర, అమరావతి రీతులు; మౌర్యులు, శాతవాహనులు, గుప్తుల పాలనలో సామాజిక, సాంస్కృతిక పరిస్థితులు.
2. ఇస్లాం రాక - భారతీయ సమాజంపై దాని ప్రభావం; భక్తి, సూఫీ ఉద్యమాల స్వభావం, ప్రాధాన్యత; కాకతీయులు, విజయనగర పాలకుల కాలంలో భాష, సాహిత్యం, కళలు, వాస్తురీతి అభివృద్ధి; ఢిల్లీ సుల్తానులు, మొఘలుల కాలంలో భాష, సాహిత్యం, కళలు, వాస్తు శిల్పం, సృజనాత్మక కళలు, స్మారక కట్టడాలు; దక్కను, భారతదేశంలో మిశ్రమ సంస్కృతి ఆవిర్భావం.
3. భారతదేశంలో బ్రిటిష్ పాలన రాజ్యస్థాపన; కర్ణాటక యుద్ధాలు, ప్లాసీ యుద్ధం, ఆంగ్లో-మైసూరు, ఆంగ్లో-మరాఠా, ఆంగ్లో-సిక్కు యుద్ధాలు, విధానాలు; వ్యవసాయ వ్యాపారీకరణ, భూమిలేని వ్యవసాయ కార్మికుల ఆవిర్భావం, దుర్భిక్షాలు - పేదరికం, డీ-ఇండస్ట్రియలైజేషన్, సంప్రదాయ కళల పతనం, సంపద తరలింపు, వర్తక-వాణిజ్యాల వృద్ధి; భారతదేశ ఆర్థిక రూపాంతరం - రైలు రోడ్లు, రవాణా, కమ్యూనికేషన్ నెట్‌వర్క్; టెలిగ్రాఫ్, పోస్టల్ సేవలు.
4. బ్రిటిష్ వ్యతిరేక ఉద్యమాలు: 19వ శతాబ్దంలో గిరిజన, రైతు తిరుగుబాట్లు - 1857 తిరుగుబాటు కారణాలు, పర్యవసానాలు భారత జాతీయత ఆవిర్భావానికి దోహదపడ్డ కారకాలు, సామాజిక - మత - కుల వ్యతిరేక ఉద్యమాల ఆవిర్భావం, పెరుగుదల; బ్రహ్మసమాజం, ఆర్యసమాజం, అలీగఢ్ ఉద్యమం, సత్యశోధక్ సమాజం, జ్యోతిబా - సావిత్రిబాయి పూలే, పండిత రాంబాయి, నారాయణ గురు, అయ్యంకాళి, అనీబిసెంట్, బ్రాహ్మణ వ్యతిరేక, జస్టిస్, ఆత్మగౌరవ ఉద్యమాలు; పెరియార్, మహాత్మాగాంధీ, అంబేడ్కర్, ఇతరులు.
5. భారత స్వాతంత్రోద్యమ మూడు దశలు, 1885 - 1947, ఆలిండియా కిసాన్ సభ, కార్మిక, గిరిజన ఉద్యమాలు ఆవిర్భావం, ఎదుగుదల, స్త్రీ పురుష సమస్య మరియు మహిళా ఉద్యమం, సామ్యవాద, కమ్యూనిస్టు ఉద్యమాల ఎదుగుదల, మతతత్వం పెరుగుదల, స్వాతంత్య్రం, భారతదేశ విభజన.
II. తెలంగాణ చరిత్ర, సాంస్కృతిక వారసత్వం:
1. ప్రాచీన తెలంగాణ చరిత్ర, సంస్కృతి - శాతవాహనులు, ఇక్ష్వాకులు, విష్ణుకుండినులు, జైన, బౌద్ధమతాల ఆవిర్భావం, వ్యాప్తి, సామాజిక - సాంస్కృతిక పరిస్థితులు - భాష, సాహిత్యం, కళలు, వాస్తురీతి.
2. మధ్యయుగాల తెలంగాణ, మిశ్రమ సంస్కృతి - కాకతీయ, వెలమ సామ్రాజ్యాలు; సామాజిక-సాంస్కృతిక అభివృద్ధి, సాహిత్యం, సంగీతం, నృత్యం, కళలు, వాస్తుశిల్పాల పోషణ; కుతుబ్‌షాహీలు, తెలుగు సాహిత్యం కళలు, వాస్తుశిల్పాల పోషణ; కాకతీయులు, కుతుబ్‌షాహీలకు వ్యతిరేకంగా తిరుగుబాట్లు - సమ్మక్క, సారక్క, సర్వాయి పాపన్న.
3. ఆసఫ్ జాహీ వంశస్థాపన - సాలార్‌జంగ్ సంస్కరణలు, తెలంగాణ ఆధునికీకరణ, నిజాం రాజుల పాలనలో సామాజిక - ఆర్థిక అభివృద్ధి - భూ విధానాలు, సామాజిక వ్యవస్థ, జాగీర్దారులు, దేశ్‌ముఖ్‌లు మొదలైన, వెట్టి - బ్రిటిష్ సార్వభౌమాధికారం, విద్యాసంస్థల స్థాపన - ఆసఫ్‌జాహీ యుగం నాటికి స్మారక నిర్మాణాలు.
4. తెలంగాణలో సామాజిక - సాంస్కృతిక చైతన్యం - ఆంధ్ర సారస్వత పరిషత్ - సాహిత్య, గ్రంథాలయ ఉద్యమాలు, నిజాం రాష్ట్ర ఆంధ్ర జనసంఘం ఏర్పాటు - ఆంధ్ర మహాసభ - సాంఘిక సంస్కరణ ఉద్యమాలు - బ్రహ్మసమాజం, ఆర్య సమాజం, ఆది-హిందు, దళిత ఉద్యమాలు, భాగ్యరెడ్డివర్మ పాత్ర - ఆంధ్ర మహిళా సభ, మహిళా ఉద్యమాల వ్యాప్తి, హైదరాబాద్ స్టేట్ కాంగ్రెస్ పాత్ర, వందేమాతర ఉద్యమం.
5. నిజాం పాలనకు వ్యతిరేకంగా ప్రజా ఉద్యమాలు - ఆదివాసీ తిరుగుబాట్లు- రాంజీ గోండు, కొమురం భీమ్ - తెలంగాణ రైతాంగ సాయుధ పోరాటం - ఆంధ్ర మహాసభ, కమ్యూనిస్టుల పాత్ర - మజ్లిస్ ఇత్తేహదుల్ ముస్లీమీన్ పార్టీ(ఎంఐఎం)/ రజాకార్లు, కాశీం రజ్వీ - పోలీసు చర్య, నిజాం పాలన ముగింపు - భారత యూనియన్‌లో హైదరాబాద్ రాజ్య విలీనం.
III. భారతదేశ మరియు తెలంగాణ జాగ్రఫీ:
1. భారతదేశం - భౌతిక నిర్మాణం, ఫిజియోగ్రఫీ, నదీ వ్యవస్థ, వాతావరణం - రుతుపవనాలు, ఎల్‌నినో, నానినో ప్రభావం, వర్షపాతంలో మార్పులు - వరదలు, కరవులు, నేలలు, అడవులు, వన్యప్రాణులు - క్షీణత, సంరక్షణ చర్యలు, ప్రధాన ఖనిజ వనరులు ఇంధన వనరులు - విస్తరణ, సంరక్షణ, ఇంధన సంక్షోభం - సాంప్రదాయేతర శక్తి వనరుల పాత్ర, సముద్ర వనరులు- ఆర్థిక ప్రాధాన్యత, ఈఈజెడ్ (ఎక్స్‌క్లూజివ్ ఎకనమిక్ జోన్స్), జల వనరులు - లభ్యత, అంతర్ రాష్ట్ర పంపిణీ సమస్యలు, సంరక్షణ చర్యలు.
2. వ్యవసాయం, సాగునీటి పారుదల - ప్రధాన ఆహార, ఆహారేతర పంటలు, వ్యవసాయ శీతోష్ణ ప్రాంతాలు, హరిత విప్లవం, వ్యవసాయంలో ఇటీవలి ధోరణులు, ప్రధాన సాగునీటి ప్రాజెక్టులు, కమాండ్ ఏరియా డెవలప్‌మెంట్, పరిశ్రమలు - భారీ పరిశ్రమలు -ఇనుము, ఉక్కు కాటన్ టెక్స్‌టైల్, సిమెంట్, చక్కెర, ఆటోమొబైల్, ఐటీ, ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ పరిశ్రమలు, స్థానికీకరణ కారకాలు, పారిశ్రామిక కారిడార్లు, ఆర్థికాభివృద్ధి, రవాణా: రవాణా మార్గాలు, ఆర్థికాభివృద్ధిలో రోడ్డు, రైల్ నెట్‌వర్క్ పాత్ర, హైవేలు, ఎక్స్‌ప్రెస్ హైవేలు, ప్రధాన ఓడ రేవులు - భారతదేశ వర్తక ధోరణులు, దిశలో వస్తున్న మార్పులు- డబ్ల్యూటీఒ పాత్ర, హిందూ మహాసముద్రంలో భారతదేశ వ్యూహాత్మక ప్రదేశం, జనాభా లక్షణాలు, జనాభా సానుకూలత మరియు సంక్రమణ, మానవాభివృద్ధి సూచీ, జనాభా సమస్యలు, విధానాలు, పట్టణీకరణ ప్రక్రియ - స్థానిక స్వభావం, మెగాసిటీల పెరుగుదల, పట్టణ వృద్ధి సమస్యలు మరియు విధానాలు, పట్టణీకరణ ప్రక్రియ - స్థానిక స్వభావం, మెగాసిటీల పెరుగుదల, పట్టణ వృద్ధి సమస్యలు, విధానాలు, స్మార్ట్ సిటీల భావన.
3. హైదరాబాద్ రాష్ట్ర భౌగోళిక విస్తరణ, ప్రస్తుత తెలంగాణ రాష్ట్ర భౌతిక నిర్మాణం, శీతోష్ణస్థితి, నదులు, నేలలు, అడవులు, వన్యప్రాణి వ్యాప్తి, క్షీణత, సంరక్షణ, ఖనిజాలు, శక్తి వనరులు - బొగ్గు, ఇనుము, సున్నపురాయి విస్తరణ. థర్మల్, జల విద్యుత్ ప్రాజెక్టులు - సమస్యలు, దృక్పథాలు.
4. వ్యవసాయం - వర్షాధార/ మెట్టభూమి వ్యవసాయం, కరవు పీడిత ప్రాంతాలు, ఉపశమన చర్యలు, సాగునీటి వనరులు: కాలువలు, చెరువులు, బావులు, భూగర్భ జలాలు అంతరించిపోవడం, వాటి సంరక్షణ - మిషన్ కాకతీయ, పరిశ్రమలు - సిమెంటు, చక్కెర, ఫార్మా, ఎలక్ట్రానిక్, పర్యాటక, ఐటీ, ఐటీఐఆర్, సెజ్‌లు. హస్తకళలు, కుటీర పరిశ్రమలు, వాటి సమస్యలు - రోడ్డు, రైలు నెట్‌వర్క్ వ్యాప్తి, ఆర్థికాభివృద్ధిలో వాటి పాత్ర. జనాభా - వ్యాప్తి, వృద్ధి, సాంద్రత, జనాభా కూర్పులు లక్షణాలు (స్త్రీ, పురుష నిష్పత్తి, వయసు, అక్షరాస్యత మొదలైన) గిరిజన జనాభా - వ్యాప్తి, గిరిజన ప్రాంతాల సమస్యలు, గిరిజన ప్రాంత అభివృద్ధి విధానాలు.
5. తెలంగాణ రాష్ట్రంలో పట్టణీకరణ, స్థానిక - తాత్కాలిక సమస్యలు, పట్టణ వృద్ధి, వలసలు, హైదరాబాద్ పట్టణ వృద్ధి పరిణామం, దశలు, చారిత్రక నగరం నుంచి ఆధునిక విశ్వనగరంగా మార్పు, తెలంగాణ రాష్ట్రంలో హైదరాబాద్ ప్రాధాన్యం, నగర నిర్మాణం, పరిశ్రమలు, పారిశ్రామిక ఎస్టేట్లు, పట్టణ మౌలిక వసతులు, రవాణా - ఔటర్ రింగ్ రోడ్, మెట్రో సమస్యలు, ప్లానింగ్ - జీహెచ్ఎంసీ, హుడా పాత్ర (మెట్రోపాలిటన్ డెవలప్‌మెంట్ ప్లాన్ - 2013, హెచ్ఎండీఏ), పర్యాటక కేంద్రంగా, విశ్వనగరంగా హైదరాబాద్.

పేపర్ - 3: భారతీయ సమాజం, రాజ్యాంగం, పరిపాలన

I. భారతీయ సమాజం, నిర్మితి, అంశాలు, సామాజిక ఉద్యమాలు:
1. భారతీయ సమాజం: లక్షణాలు, భిన్నత్వంలో ఏకత్వం, కుటుంబం, వివాహం, బంధుత్వం, కులం, తెగ, మతం, భాష, గ్రామీణ - పట్టణ క్రమణిక, బహుళ సంస్కృతి.
2. సామాజిక ఎడబాటు (సోషల్ ఎక్స్‌క్లూజన్), బలహీనవర్గాలు: షెడ్యూల్డ్ కులాలు, షెడ్యూల్డ్ తెగలు, వెనుకబడిన తరగతులు, మైనారిటీలు, మహిళలు, పిల్లలు, వృద్ధులు, వికలాంగులు.
3. సామాజిక సమస్యలు: పేదరికం, నిరుద్యోగం, బాలకార్మికులు, మహిళలపై హింస, ప్రాంతీయతత్వం, మతతత్వం, లౌకికతత్వం, అవినీతి, కుల ఘర్షణలు, వ్యవసాయ కార్మికుల సమస్యలు, పట్టణీకరణ, అభివృద్ధి, స్థానచలనం, పర్యావరణ క్షీణత, సుస్థిరాభివృద్ధి, జనాభా విస్ఫోటనం, వ్యవసాయ సంక్షోభం, వలసలు.
4. (ఎ) తెలంగాణలో సామాజిక సమస్యలు: వెట్టి, జోగినీ, దేవదాసీ వ్యవస్థ. బాలికా శిశు, ఫ్లోరోసిస్, బాలకార్మికులు, వలస కార్మికులు, బాల్య వివాహాలు.
(బి) తెలంగాణలో సామాజిక ఉద్యమాలు.
5. భారతదేశం, తెలంగాణలో సామాజిక విధానాలు, కార్యక్రమాలు, మహిళలు, పిల్లలు, వృద్ధులు, వికలాంగులకు విధానాలు, షెడ్యూల్డ్ కులాలు, షెడ్యూల్డ్ తెగలు, వెనుకబడిన తరగతులు, మైనారిటీలకు విధానాలు, పర్యావరణ విధానం, జనాభా విధానం, విద్యా విధానం, ఆరోగ్య విధానం, పేదరిక నిర్మూలన విధానాలు, షెడ్యూల్డ్ కులాలు, షెడ్యూల్డ్ తెగలు, వెనుకబడిన తరగతులు, మహిళలు, పిల్లలు, మైనారిటీలు, వృద్ధులు, వికలాంగుల సంక్షేమ పథకాలు.
II. భారత రాజ్యాంగం:
1. భారత రాజ్యాంగ పరిణామ క్రమం: ముసాయిదా కమిటీ పాత్ర, రాజ్యాంగతత్వం, పీఠిక, ముఖ్య లక్షణాలు, ప్రాథమిక నిర్మాణం సవరణలు.
2. ప్రాథమిక హక్కులు: స్వభావం, పరిధి, ప్రాథమిక హక్కుల విస్తరణ పరిమితులు, రాజ్యం, ఇతరులపై అమలు, రాజ్యాంగం పరిధిలో సంక్షేమ రాజ్యం, పంపిణీ న్యాయం, ఆదేశిక సూత్రాలు - రూల్ ఆఫ్ లా, ప్రాథమిక విధులు.
3. ప్రభుత్వ వ్యవస్థ: పార్లమెంటరీ వ్యవస్థ, కేంద్ర ప్రభుత్వం, రాష్ట్రపతి, ప్రధానమంత్రి, మంత్రిమండలి, పార్లమెంటు అధికారాలు, విధులు, రాష్ట్ర ప్రభుత్వం, గవర్నరు, ముఖ్యమంత్రి, మంత్రిమండలి, శాసన వ్యవస్థ, అధికారాలు, విధులు, సభా హక్కులు.
4. భారతదేశంలో న్యాయవ్యవస్థ: సుప్రీంకోర్టు, హైకోర్టులు, అడ్మినిస్ట్రేటివ్, ట్రైబ్యునల్స్, సబార్డినేట్ జ్యుడీషియరీ, న్యాయ సమీక్ష, న్యాయ వ్యవస్థ క్రియాశీలత్వం, న్యాయ వ్యవస్థ స్వతంత్రత, న్యాయవ్యవస్థ జవాబుదారీతనం.
5. సమాఖ్య వ్యవస్థ: కేంద్ర - రాష్ట్ర సంబంధాలు - సమాఖ్య వ్యవస్థకు సంబంధించిన సమస్యలు, సవాళ్లు, స్థానిక స్వపరిపాలన అధికారాలు పంపిణీకి 73, 74వ రాజ్యాంగ సవరణలు: పంచాయతీరాజ్, మున్సిపల్ సంస్థలు, జల వివాదాలు అంతర్‌రాష్ట్ర వివాదాల పరిష్కారం, అమల్లో సవాళ్లు.
III. పరిపాలన (గవర్నెన్స్):
1. పాలన, సుపరిపాలన: ఇ-గవర్నెన్స్ - అప్లికేషన్స్, నమూనాలు, కేంద్రస్థాయిలో పాలన - కేబినెట్ సెక్రటేరియట్, ప్రధానమంత్రి కార్యాలయం (పీఎంఓ), కేంద్ర సచివాలయం, మంత్రులు, విభాగాలు, రాజ్యాంగ సంస్థలు - ఆర్థిక సంస్థలు, ఎన్నికల సంఘం, యూనియన్ పబ్లిక్ సర్వీస్ కమిషన్, కంప్ట్రోలర్ అండ్ ఆడిటర్ జనరల్ ఆఫ్ ఇండియా, జాతీయ మానవహక్కుల కమిషన్, జాతీయ ఎస్సీ/ ఎస్టీ/ మైనారిటీలు, మహిళా కమిషన్లు, పార్లమెంటరీ కమిటీలు - అంచనాల కమిటీ, ప్రజాపద్దుల కమిటీ, ప్రభుత్వరంగ సంస్థల కమిటీ.
2. రాష్ట్ర, జిల్లా స్థాయిల్లో పాలన - సచివాలయం, డైరెక్టరేట్లు, నాటి సంబంధాలు: జిల్లా పరిపాలన - కలెక్టర్ పాత్ర, గ్రామీణ, పట్టణ పాలన సంస్థలు - అధికారాలు, విధులు, సేవలు అందించే వ్యవస్థలు, సహకార సంస్థలు. రాష్ట్ర ఆర్థిక సంఘం: అధికారాలు, నిధుల పంపిణీ - సమస్యలు, సవాళ్లు; ఎస్సీలు, ఎస్టీలు, బీసీలు, మైనారిటీలు, వికలాంగుల సంక్షేమానికి అభివృద్ధి సంస్థలు; పరిపాలనపై నియంత్రణ- శాసన వ్యవస్థ, కార్యనిర్వాహక, న్యాయవ్యవస్థల నియంత్రణ.
3. పట్టణ, గ్రామీణ ప్రాంతాల అభివృద్ధికి కృషి చేసే కార్యక్రమాలు, ఏజెన్సీలు, సంస్థలు ప్రజలు కేంద్రంగా భాగస్వామ్య అభివృద్ధి:పేదరిక నిర్మూలన కార్యక్రమాలు, మహిళా సాధికారత, సమ్మిళిత వృద్ధి, ఆరోగ్యం, ఆహార భద్రత, విద్యకు సంబంధించిన హక్కులు - సమస్యలు, సవాళ్లు.
4. అభివృద్ధి, అభివృద్ధి ప్రక్రియలపై సంవాదాలు: సేవల స్థితి, నిబంధనలు: రాజ్యం, మార్కెట్ పౌర సమాజం - కమ్యూనిటీ ఆధారిత సంఘాలు (సీబీఓ), ఎన్‌జీవోల భాగస్వామ్యం: స్వయం సహాయక బృందాలు (ఎన్‌హెచ్‌జీలు), చారిటీలు, స్టేక్ హోల్డర్లు, ప్రభుత్వ - ప్రైవేటు భాగస్వామ్యం (పీపీపీ), కార్పొరేట్ సోషల్ రెస్పాన్సిబిలిటీ.
5. పరిపాలనలో నైతికత, విలువలు: పౌరసేవల తటస్థత్వం, నిబద్ధతతో కూడిన బ్యూరోక్రసీ, రాజకీయవేత్త, ప్రభుత్వ ఉద్యోగ సంబంధాలు: సిటిజన్ చార్టర్లు, జెండర్ సెన్సిటైజేషన్, పరిపాలనలో పారదర్శకత, జవాబుదారీతనం, పరిపాలనలో అవినీతి నివారణ - సెంట్రల్ విజిలెన్స్ కమిషన్, సెంట్రల్ బ్యూరో ఆఫ్ ఇన్వెస్టిగేషన్, లోక్‌పాల్, లోకాయుక్త, ఏసీబీ, వినిమయదారుల సంరక్షణ యంత్రాంగాలు; సమాచార హక్కు చట్టం - 2005 అమలు, ప్రభావం, పరిపాలనా సంస్కరణలు.

పేపర్ - 4: ఆర్థిక వ్యవస్థ, అభివృద్ధి

I. భారత ఆర్థిక వ్యవస్థ, అభివృద్ధి:
1. జాతీయాదాయం - భావనలు, జాతీయాదాయ లెక్కింపు - నామినల్, వాస్తవ ఆదాయం: భారత ఆర్థికవ్యవస్థ నిర్మాణం, వృద్ధి - భారత జాతీయ ఆదాయంలో రంగాలవారీ ధోరణులు.
2. పేదరికం, నిరుద్యోగం: పేదరిక భావనలు - ఆదాయ ఆధారిత పేదరికం, ఆదాయేతర పేదరిక సామర్థ్య విధానం (మానవ పేదరిక సూచీ) పేదరిక అంచనా, పేదరిక ధోరణులు: నిరుద్యోగ భావనలు, అంచనాలు, ధోరణులు.
3. ద్రవ్యం, బ్యాంకింగ్: ద్రవ్య సప్లయ్, భారతీయ బ్యాంకింగ్ స్వరూపం, నాన్ బ్యాంకింగ్ ఫైనాన్షియల్ ఇన్‌స్టిట్యూషన్స్, బ్యాంకింగ్ రంగంలో సంస్కరణలు, ఆర్‌బీఐ పరపతి నియంత్రణ.
4. పబ్లిక్ ఫైనాన్స్: పన్నుల స్వరూపం, కేంద్ర, రాష్ట్ర పన్నులు: రెవెన్యూ, మూలధన అకౌంట్‌లో ప్రభుత్వ వ్యయం ప్రభుత్వ రుణం: కూర్పు - దేశీయ, విదేశీ అప్పు ద్రవ్యవిధానం, కోశ విధానం, కేంద్ర బడ్జెట్: బడ్జెట్ విశ్లేషణ.
5. భారత ఆర్థికవ్యవస్థలో ప్రణాళికలు: భారత ఆర్థికవ్యవస్థలో ప్రణాళికలు: లక్ష్యాలు, ప్రాథమ్యాలు, వ్యూహాలు, పంచవర్ష ప్రణాళికల విజయాలు: 12వ పంచవర్ష ప్రణాళిక - సమ్మిళిత వృద్ధి: నీతి ఆయోగ్: సరళీకరణ, ప్రైవేటీకరణ, ప్రపంచీకరణ; లక్షణాలు, సమస్యలు.
II. తెలంగాణ ఆర్థిక వ్యవస్థ:
1. హైదరాబాద్ రాష్ట్రంలో తెలంగాణ ఆర్థికవ్యవస్థ (వ్యవసాయం, పరిశ్రమలు, వర్తకం): ఉమ్మడి ఆంధ్రప్రదేశ్ (1956 -2014)లో తెలంగాణ ఆర్థిక వ్యవస్థ - వెనుకబాటుతనం, అల్పాభివృద్ధి: తెలంగాణ ఆర్థిక వ్యవస్థ స్వరూపం, వృద్ధి: రాష్ట్ర స్థూల దేశీయోత్పత్తి (జీఎస్‌డీపీ)లో రంగాల వారీ ధోరణులు, తలసరి ఆదాయం: ఆదాయ అసమానతలు, పేదరికం.
2. మానవ వనరులు: జనాభా స్వరూపం, పరివర్తన, జనాభా సానుకూలత (స్త్రీ, పురుష నిష్పత్తి, ప్రత్యుత్పత్తి రేటు, మరణాల రేటు): అక్షరాస్యత, వృత్తుల స్వరూపం.
3. భూ సంస్కరణలు: మొదటి తరం (1947 - 1970), రెండో తరం భూ సంస్కరణలు (1970 నుంచి), మధ్య దళారీ వ్యవస్థ రద్దు: జమిందారీ, జాగీర్దారీ, ఇనాందారీ కౌలు సంస్కరణలు, భూపరిమితి: షెడ్యూల్డ్ ప్రాంతాల్లో భూ పరాయికరణ, భూ సంస్కరణల ప్రభావం.
4. వ్యవసాయం, అనుబంధ రంగాలు, జీఎస్‌డీపీలో పంటలు, వాటి అనుబంధ రంగాల వాటా ధోరణులు, భూకమతల పంపిణీ, సాగునీటి వ్యవస్థలో ధోరణులు, మెట్ట వ్యవసాయ సమస్యలు, వ్యవసాయంపై ఆధారపడటం; పంటల సాగు ధోరణులు: ఉత్పాదకత ధోరణులు, వ్యవసాయ పరపతి, విస్తరణ, మార్కెటింగ్: సహకార సంఘాలు, ఉత్పత్తిదారుల కంపెనీలు (ప్రొడ్యూసర్ కంపెనీలు).
5. పరిశ్రమ, సేవల రంగాలు: పారిశ్రామికాభివృద్ధి: పారిశ్రామిక రంగ స్వరూపం, వృద్ధి, సూక్ష్మ, చిన్న, మధ్య తరహా పరిశ్రమల (ఎంఎస్ఎంఈ) రంగం, ఖాయిలా పరిశ్రమల పునరుద్ధరణ: పారిశ్రామిక వసతుల కల్పన (ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్) - విద్యుత్: తెలంగాణ పారిశ్రామిక విధానం. సేవల రంగ స్వరూపం, వృద్ధి, పరిశ్రమలు, సేవల రంగంలో ఉద్యోగితా ధోరణులు: తెలంగాణ ఇన్‌ఫర్మేషన్, కమ్యూనికేషన్ టెక్నాలజీ (ఐసీటీ) విధానం.
III. అభివృద్ధి, పర్యావరణ సమస్యలు:
1. పర్యావరణం వర్సెస్ అభివృద్ధి: పర్యావరణం నిర్వచనం, పర్యావరణవాదం, పర్యావరణ పరిరక్షణ విధానం, పర్యావరణ విధాన సాధనాలు.
2. సహజ వనరులు: అటవీ వనరులు - అడవుల వాణిజ్యీకరణ - అటవీ చట్టాలు వర్సెస్ అటవీ జాతులు (డ్వెలర్స్)/ వినిమయదారులు: జలం: ఉపరితల జలం, భూగర్భ జలం, నీటికి పెరుగుతున్న డిమాండ్ - తాగునీరు, పరిశ్రమలు, వ్యవసాయం, భూ వనరులు: భూ వినియోగంలో పోటీ - ఆహారం, దాణా, ఇంధనం, ఫైబర్, మైనింగ్, పర్యావరణం, సహజ వనరుల సుస్థిరత.
3. ఆవరణ వ్యవస్థలు, జీవ వైవిధ్యం: జీవావరణం, పర్యావరణ వ్యవస్థ: పర్యావరణ వ్యవస్థలో ఆహార గొలుసులు, పర్యావరణ వ్యవస్థ వర్గీకరణ: జీవ వైవిధ్యం సంరక్షణ, జీవవైవిధ్య రకాలు, జీవవైవిధ్యానికి ముప్పు.
4. పర్యావరణ కాలుష్యం, ఘన వ్యర్థ నిర్వహణ, ఘన, వ్యర్థాలు రకాలు, ఘన వ్యర్థాల ఉత్పత్తిని ప్రభావితం చేసే కారకాలు, ఘన వ్యర్థాలు రీసైక్లింగ్, పునర్వినియోగ ప్రభావం.
5. ప్రపంచ పర్యావరణ సమస్యలు: వాతావరణ మార్పిడి, భూతాపం, దాని ప్రభావం, సుస్థిరాభివృద్ధి.

పేపర్ - 5: సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ, డేటా ఇంటర్‌ప్రిటేషన్

I. సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ పాత్ర ప్రభావం:
1. సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీలో సంప్రదాయ, నూతన ఆవిర్భావ అంశాలు: సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ విలువ జత చేర్పు (వాల్యూ ఎడిషన్), భారతదేశంలో ప్రస్తుత సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ పరిణామాలు, జాతీయ అభివృద్ధి సాధనంగా సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ ప్రాముఖ్యత: పారిశ్రామిక అభివృద్ధి, పట్టణీకరణ.
2. జాతీయ సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ విధానం: కాలానుగుణంగా విధానంలో మార్పులు: టెక్నాలజీ మిషన్లు - ఐసీటీ: కంప్యూటర్లు ప్రాథమిక అంశాలు, రోబోటిక్స్, నానో టెక్నాలజీ, కమ్యూనికేషన్.
3. భారతదేశంలో అంతరిక్ష కార్యక్రమం, పారిశ్రామిక, వ్యవసాయ, ఇతర గ్రామీణ అభివృద్ధి కార్యకలాపాలకు అనువర్తనం, ఇన్‌శాట్, ఐఆర్ఎస్ వ్యవస్థలు, ఎడ్యుశాట్, చంద్రయాన్ - 1, భవిష్యత్ కార్యక్రమం.
4 భారతదేశం విద్య, వ్యవసాయం, పరిశ్రమల్లో స్పేస్ టెక్నాలజీ వినియోగం. వాతావరణ మార్పిడి, వరదలు, తుపాను, సునామీ, సహజ, మానవ కారక విపత్తుల నిర్వహణ.
5. శక్తి వనరులు: శక్తి వనరుల డిమాండ్, భారతీయ శక్తి వనరుల పరిస్థితి - జల, థర్మల్, అణు విద్యుత్, పునరుద్ధరణ (రెన్యువబుల్) వనరుల ప్రాముఖ్యత - పౌర, పవన, చిన్న/ మినీ/ సూక్ష్మ జలవిద్యుత్, బయోమాస్, వ్యర్థాల ఆధారిత, జియోథర్మల్ అండ్ ఫ్యూయల్ సెల్స్, ఇంధన భద్రత (ఎనర్జీ సెక్యూరిటీ) - సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ పాత్ర, జీవ ఇంధన (బయోఫ్యూయల్) సాగు, వెలికితీత.
II. శాస్త్ర విజ్ఞాన అమల్లో ఆధునిక ధోరణులు:
1. భారతదేశంలో పంటల శాస్త్రం: మొక్కల లక్షణాలు - పంట మొక్కలు, అటవీ మొక్క జాతులు, ఔషధ సుగంధ మొక్కలు, మేలు రకమైన, హానికరమైన మొక్కలు, మానవ జాతికి ఉపయోగం.
2. బయోటెక్నాలజీ (జీవ సాంకేతిక పరిజ్ఞానం) భావన, జెనెటిక్ ఇంజినీరింగ్ వినియోగం, మూలకణ పరిశోధన. వ్యవసాయంలో బయోటెక్నాలజీ (జీవ ఎరువులు, జీవ కీటకనాశనులు, జీవ ఇంధనాలు, టిష్యూ కల్చర్, క్లోనింగ్), పర్యావరణ (పర్యావరణ శుద్ధి ప్రక్రియలో బయోటెక్నాలజీ)
3. ఫుడ్ బయోటెక్నాలజీ, ఆహార భద్రత, ఆహార నాణ్యతా ప్రమాణాలు, ఆహార చట్టాలు, నిబంధనలు, సేంద్రియ సాగులో ఇటీవలి ధోరణులు, వ్యవసాయ యాంత్రీకరణ, సురక్షిత తాగునీరు - డిప్లోండేషన్, ఇతర పద్ధతులు.
4. మైక్రోబయల్ ఇన్‌ఫెక్షన్స్: బ్యాక్టీరియా, వైరల్, ప్రోటోజోవా, శిలీంద్ర వ్యాధుల పరిచయం. విభిన్న సూక్ష్మజీవుల వల్ల వచ్చే వ్యాధులపై ప్రాథమిక పరిజ్ఞానం - డయేరియా, విరేచనాలు, కలర, క్షయ, మలేరియా, హెచ్ఐవీ లాంటి వైరస్ వ్యాధులు, ఎన్‌సెఫలైటిస్, చికున్ గున్యా, బర్డ్‌ఫ్లూ - నిరోధక చర్యలు.
5. వ్యాక్సిన్‌లు: రోగనిరోధక శక్తి (ఇమ్యునిటీ) పరిచయం, వాక్సినేషన్‌లో ప్రాథమిక భావనలు, వ్యాక్సిన్ ఉత్పత్తిలో సంప్రదాయ పద్ధతులు (డీపీటీ, రేబిస్ వ్యాక్సిన్ ఉత్పత్తి), ఆధునిక వ్యాక్సిన్ల ఉత్పత్తి (హెపటైటిస్ వ్యాక్సిన్ ఉత్పత్తి).
III. డేటా ఇంటర్‌ప్రిటేషన్, సమస్యల సాధన:
1. డేటా ఎనాలసిస్ - స్టాటిస్టికల్ డేటాపై ఎనలటికల్ ఇంటర్ ప్రిటేషన్, గ్రాఫ్‌లు, చార్టుల అధ్యయనం - బార్ గ్రాఫ్‌లు, లైన్ గ్రాఫ్‌లు, పై చార్టులు, డ్రాయింగ్ కన్‌క్లూజన్స్.
2. టేబులర్, డయగ్రామటికల్ డేటా ఆధారంగా సమస్యలు - ప్రాబబులిటీ లాజికల్ రీజనింగ్, అనలిటికల్, మెంటల్ ఎబిలిటీపై సమస్యలు.
3. క్వాంటిటేటివ్ ఆప్టిట్యూడ్ - నంబర్ సీక్వెన్సెస్, సిరీస్, సగటులు, సంఖ్యా వ్యవస్థలు, నిష్పత్తి, వాటాలు, లాభం, నష్టం.
4. కాలం, పని, వేగం - సమయం - దూరం, సాధారణ వడ్డీ, అనలిటికల్, క్రిటికల్ రీజనింగ్.
5. డెసిషన్ మేకింగ్ అండ్ ప్రాబ్లమ్ సాల్వింగ్: అభ్యర్థులకు ఒక సందర్భాన్ని ఇచ్చి, ఆ పరిస్థితుల వల్ల తలెత్తే సమస్యలను విశ్లేషించి, వాటికి తమ సొంత పరిష్కారాన్ని సూచించాల్సిందిగా కోరడం జరుగుతుంది.